Iranintl
Nov 15, 2022
در جریان خیزش انقلابی مردم ایران، بیش از ۱۰۰ هنرمند ایرانی بازداشت یا ممنوعالکار شدهاند. از سوی دیگر، چالش جدید فیلمسازان و کارگردانان تئاتر این است که با توجه به اعتراضات در ایران و جنبش «زن زندگی آزادی»، حضور زنان در فیلم آنها باید با چه پوششی باشد؟
در دو ماه گذشته، شماری از هنرمندان در شبکههای اجتماعی از بازداشت همکاران خود و نیز تماسهای تهدیدآمیز مبنی بر حمایت نکردن از اعتراضات مردمی خبر دادند و شماری دیگر، به دلیل برداشتن حجاب اجباری از سر، یا ستیز علنی با جمهوری اسلامی، ممنوعالکار شدهاند.امیرحسین بریمانی، نویسنده و کارگردان جوان تئاتر که اوایل اعتراضات بازداشت شد، یکی از هنرمندانی است که به تازگی مشخص شده به پنج سال حبس محکوم شده است.دوستان و نزدیکان سارا صنیعی، مجسمهساز نیز گفتهاند ۵۰ روز است از وضعیت او بیخبر هستند.محمدامین سعیدی، هنرمند تئاتر، مژگان اینانلو، مستندساز، محمد سیامکنیا، مستندساز، مهتاب شکریان، بازیگر و کارگردان، محمود میرزایی، موسیقیدان و ... نیز شمار دیگری از هنرمندانی هستند که در جریان اعتراضات، بازداشت شده و همچنان در زندان به سر میبرند.
از سوی دیگر، شماری از بازیگران به ویژه چهرههای مشهورتری که در جشنوارههای بینالمللی نیز حضور داشتهاند، اعلام کردهاند تماسهای تهدیدآمیزی دریافت میکنند مبنی بر اینکه نباید به حمایت خود از اعتراضات مردمی ادامه دهند.
نکته دیگر اینکه بازیگران و هنرمندان معترض دچار شده به قهر حاکمیت، ممکن است اکنون آثاری در حال پخش داشته باشند که سانسور این آثار یا توقیف کردنشان به دلیل حضور این افراد، بحران دیگری برای دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی ایجاد کرده است.
اما علاوه بر ممنوعالکاری، بازداشت و فسق قرارداد هنرمندان، صحنههای تئاتر و همچنین و به ویژه سینمای ایران در هفتههای اخیر با چالش جدیتری نیز مواجه بودهاند.
حجاب و پوشش شخصیتهای زن در سینمای ایران، پس از انقلاب سال ۵۷ چالشی همیشگی برای نویسندگان و کارگردانان تئاتر و سینما بوده است. از سال ۱۳۵۷ و تغییر رژیم در ایران که سینما دچار رکود شد تا دهه ۶۰، بسیاری از زنان بازیگر ممنوعالکار و حذف شدند.
اما از بهمن ۱۳۶۱ و همگام با نخستین دوره جشنواره فیلم فجر بود که به صورت رسمی و علنی «حجاب» به عنوان چالش جدی فیلمسازان مطرح شد؛ هنگامی که دو فیلم «مرگ یزدگرد» به کارگردانی بهرام بیضایی و «خط قرمز» مسعود کیمیایی، به دلایلی از جمله بیحجاب بودن شخصیتهای زن، توقیف شدند.
با گذشت چهار دهه از این تحولات و با پیوستن تعدادی از زنان هنرمند به جنبش برداشتن حجاب اجباری در هفتههای اخیر، به نظر میرسد فیلمسازان امروز همچون دهه ۶۰، برای انتخاب پوشش کاراکترهای سینمایی زن در بلاتکلیفی مشابهی به سر میبرند.